1 Makkabeeërs 10
01In t joar 160 trok Alexander Epifanes, Antiochus zien zeun, noar Ptolemaïs en nam stad in. Lu dij der woonden haitten hom welkom en hai wer doar keunenk.
02Dou keunenk Demetrius dat heurde, brochde hai n groot leger bie nkander en begunde mit hom te vechten.
03Demetrius stuurde ook n vrundelke braif noar Jonatan doar e in beloofde hom meer macht te geven.
04Hai dochde: Wie mouten gaauw vree mit hom sloeten, veur en aleer hai t mit Alexander ains wordt, tegen ons.
05t Kwoad dat wie hom, zien bruiers en zien volk, aandoan hebben, zel e ja nog wel nait vergeten hebben.
06Hai gaf Jonatan volmacht om strieders aan te trekken en woapens moaken te loaten en verkloarde hom tou zien bondgenoot. Boetendes gaf e opdracht giezeloars dij in börg zatten aan Jonatan over te droagen.
07Jonatan ging noar Jeruzalem tou en leesde braif veur aan t haile volk en aan lu dij börg bezet huilen.
08Dij schrokken aldervrezelkst dou ze heurden dat keunenk hom volmacht geven haar om strieders aan te trekken.
09Ze druigen hom giezeloars over en hai gaf ze weerom aan heur olders.
10 Jonatan ging in Jeruzalem wonen en begunde stad weer op te baauwen.
11 Hai gaf waarklu odders ze zollen stadsmuur vannijs optrekken en om Sionsbaarg tou n muur zetten van oetkapte stainen. En dat deden ze.
12 t Vremd volk dat in vestings lag dij deur Bakchides baauwd wazzen, vluchtte vot.
13 Ze luiten heur post in steek en keerden noar heur laand weerom.
14 Bloots in Bet-Sur bleven nog wat lu achter dij wet en veurschriften der aan geven haren. Zai haren doar heur touvlocht vonden.
15 Keunenk Alexander heurde wat Demetrius aan Jonatan touzegd haar. En dou men hom vertelde van Jonatan en zien bruiers heur veldsloagen en van swoaregheden dij ze deurstoan haren,
16 zee e: "Zo vin je der gain twijde! Wie mouten hom votdoalek tou ons vrund en bondgenoot perbaaiern te moaken."
17 Hai stuurde Jonatan n braif, doar dit in ston:
18 "Van keunenk Alexander aan zien bruier Jonatan. Goidag!
19 Noar wie vernomen hebben, bin ie n machteg man en bin ie t weerd om ons bondgenoot te wezen.
20 Doarom stel wie joe vandoag aan as hogepriester van joen volk en verlain wie joe tuddel "Vrund van Keunenk". Bekommer joe om ons zoak en wees traauw aan ons vrundschop."
Tougelieks mit dizze braif stuurde hai hom n sangen mantel en n golden kraans.
21 In zeuvende moand van t joar 160, op t Loofhuttenfeest, trok Jonatan t hogepriesterklaid aan. Hai brochde troepen bie nkander en luit n bult woapens moaken.
22 Demetrius heurde dat en was doaneg oet zien humeur. Hai zee:
23 "Hou heb wie dat toch zo wied kommen loaten! Alexander het ons n slag veur west! Hai het vrundschop mit Jeuden sloten en zo zien posietsie verstaarkt.
24 Mor ik zel ook n beroup op hom doun en heur hoge amten en geschenken beloven dat ik ze aan mien kaant krieg."
25 Hai schreef heur dit:
"Keunenk Demetrius aan t volk van Jeuden. Goidag!
26 Noar wie vernomen hebben, heb ie joe holden aan verdroagen dij ie mit ons sloten hebben en bin ie ons vrundschop traauw bleven. Ie hebben joe nait bie ons vijanden aansloten en doar bin we slim blied om.
27 As ie ons traauw blieven, zel we joe roem en rij veur joen dainsten belonen.
28 Wie zellen joe vrijstellen verlainen van hail wat zoaken en joe geschenken doun.
29 Hierbie ontsloag en onthef ik joe en aal Jeuden van belasten, van lasten op zolt en van kroongelden.
30 t Daarde paart van laandopbrengst en haalfschaid van boomvrucht dij mie rechtens toukommen, huif ie ook nait meer òf te droagen. Van nou òf aan binnen Judea en de drij distrikten van Samaria en Galilea, dij ik hierbie reken tou Judea zien laand, doar veur aaid van vrijsteld.
31 Jeruzalem en zien laand zellen haaileg wezen en vrijsteld van tienden en tol.
32 Ik dou ook ofstand van mien gezag over börg in Jeruzalem en ik verlain hogepriester t recht der manlu te legern, zo as hom dat zulm goud tou liekt.
33 Aal Jeuden dij kriegsgevangen oet Judea votvoerd binnen, woar ook hèn in mien riek, zel k zunder lösgeld vrij loaten. Ook over t vij mag gain belasten betoald worden.
34 Op feesten, sabbat, nijmoan en aander hoogtijdoagen, mit drij doag der veur en drij doag der noa, zellen aal Jeuden in mien riek vrijdom van lasten hebben.
35 Gainain het t recht dij doagen wat van heur te vordern of heur, om wat veur reden den ook mor, lasteg te valen.
36 Wieder zellen der van Jeuden zo'n dattegdoezend man dainst doun maggen in mien leger. Ze kriegen aigenste soldij as aal aander soldoaten van keunenk.
37 n Paart van heur zel legerd worden in keunenk zien grode vestings. Aandern kriegen in keunenk zien riek vertraauwensposten touwezen. Heur aanvoerders en laaiders zellen oet aigen mensken kozen worden en ze maggen volgens heur aigen wetten leven, zo as keunenk dat veur t laand Judea bepoald het.
38 De drij distrikten van Galilea dij nou Judea toukommen, zellen van nou òf aan ook wat of t bestuur aanbelangt, ain wezen mit Judea en onder hogepriester zien permoters stoan.
39 Ptolemaïs en t laand dat ter bie heurt geef ik aan t haailegdom in Jeruzalem. Oet opbrengst kinnen kosten van tempeldainst betoald worden.
40 Zulm zel ik joarlieks vieftiendoezend sjekel zulver geven van inkomsten oet mien bezittens.
41 Ale biedroagen veur tempeldainst dij deur amtenoars leste joaren nait meer oetkeerd binnen, zellen van nou òf aan weer oetbetoald worden.
42 De viefdoezend sjekel zulver dij joarlieks oet inkomsten van tempel opbrocht worden mozzen, zel k ook weeromgeven, want ze kommen tou aan priesters dij doar dainst doun.
43 Elk dij om schulden bie keunenk of om n aander reden in tempel van Jeruzalem of binnen t kontraain van tempel zien touvlocht zöcht het, zel mit zien haile hebben en holden en mit aal wat e in mien riek bezit, vrij holden worden.
44 Kosten van t weer opklandern van muren en t vernijen van tempel, binnen veur keunenk zien reken.
45 Kosten van baauw van muren en börgen om Jeruzalem tou, binnen ook veur keunenk zien reken, net zo as kosten veur vestings in Judea."
46 Jonatan en t volk heurden wat Demetrius aalmoal touzee. Mor ze wollen t nait leuven en gingen der nait op in. Ze wazzen nog nait vergeten houveul onhaail hai in Israël aanricht haar en hou slim of hai heur onderdrokt haar.
47 Ze huilen t bie Alexander, hai haar per slöt van reken eerste west dij heur vree aanboden haar. Ze bleven aan t èn tou zien bondgenoot.
48 Keunenk Alexander brochde n dik leger op n bainen en trok op tegen Demetrius.
49 De twij keunenks begunden te vechten en t leger van Alexander mos vluchten. Demetrius zat achter hom heer en wer hom boas.
50 Alexander verzette zok op kroag òf aan zunsondergang tou en aigenste dag nog sneuvelde Demetrius.
51 Doarnoa stuurde Alexander gezanten noar keunenk Ptolemeüs van Egypte tou mit bosschop:
52 "Ik bin weerom in mien keunenkriek, ik zit nou op troon van mien veurolders en heb t bestuur op mie nomen. Demetrius heb ik versloagen en macht over t laand is nou in mien handen.
53 Ik heb t tegen hom opnomen en zien leger is deur ons versloagen. Nou zit ik op zien troon.
54 Loat ons nou vrundschop mit nkander sloeten: geef mie joen dochter as vraauw en loat mie joen schoonzeun wezen. Ik zel joe en heur geschenken doun dij pazen bie joen hoge stoat."
55 Keunenk Ptolemeüs zee der dit op: "Ik pries dag dat ie weerom binnen in t laand van joen veurolders en op troon van heur keunenkriek zitten.
56 Ik goa geern op joen veurstel in. Mor loat we eerst n moal bie nkander kommen in Ptolemaïs. Den zel ik joen schoonvoader worden, zo as ie veursteld hebben."
57 In t joar 162 vertrok Ptolemeüs oet Egypte mit zien dochter Cleopatra, en ging noar Ptolemaïs tou.
58 Keunenk Alexander trof hom doar en Ptolemeüs gaf hom zien dochter Cleopatra as vraauw. In Ptolemaïs wer bruloft veur heur holden mit n bult pracht en proal, zo as dat paast bie keunenks.
59 Bie dij gelegenhaid schreef keunenk Alexander Jonatan n braif mit nuigen bie hom te kommen.
60 In aal zien stoatsie raaisde Jonatan òf noar Ptolemaïs, doar hai baaide keunenks trof. Hai gaf heur en heur vrunden zulver en gold en alderhande geschenken. Zo kwam e bie aalbaaident in gunst.
61 Mor min volk oet Israël, manlu dij zok aan wet niks gelegen liggen luiten, kwammen n aanklacht tegen hom indainen. Mor keunenk schonk gain aandacht aan heur.
62 Nee, net aansom: hai gaf odder Jonatan zien gewone klaaier om te buiten tegen sangen klaaieroazie. En zo ging t ook.
63 Keunenk luit hom noast zok zitten en zee tegen zien aanvoerders: "Neem hom mit en roup midden in stad om dat gainent n aanklacht tegen hom indainen of hom lasteg valen mag, om wat veur reden den ook!"
64 Dou aankloagers omrouper heurden en zagen dat Jonatan huldegd wer en sangen goud aan haar, muiken ze dat ze votkwammen.
65 Keunenk bewees hom grode eer en benuimde hom tou "Vrund van Keunenk". Hai stelde hom aan as veldheer en stadholder.
66 Doarnoa ging Jonatan weerom noar Jeruzalem tou, in aal vree en zo blied as wat.
67 In t joar 165 kwam Demetrius, zeun van Demetrius, oet Kreta noar t laand van zien veurolders.
68 Dou keunenk Alexander dat heurde, muik e zok slim ongerust en ging weerom noar Antiochië.
69 Demetrius stelde Apollonius aan as stadholder over Cele-Syrië. Dij brochde n dik leger op n bainen en legerde zok bie Jamnia in de buurt. Doarvandoan stuurde hai dizze bosschop noar hogepriester Jonatan:
70 "Ie binnen ainegste dij zok tegen ons verzet, van dij gevolgen dat ik oetlaagd wor en veur spot zet. Doar in baargen duur ie ons wel oet te doagen.
71 As ie zo wis binnen van joen troepen, kom den ais noar beneden noar vlakte tou, den kin wie doar zain wèl of staarkste is. Ik heb legers van steden aan mien kaant.
72 Dou mor noavroag noar mie, kiek mor wèl of ik bin en wèl t binnen dij mie helpen. Men zel joe zeggen dat ie laange nait tegen ons leger opwozzen binnen. Joen veurvoaders binnen al aan twij moal tou versloagen, alderdeegs in heur aigen laand.
73 En ook ie zellen in vlakte, doar gain vlint of stain te vinden is en gain stee te bekennen om vot te kroepen, nait tegen ons peervolk en tegen zo'n staark leger op kinnen."
74 Taargd deur Apollonius zien woorden, zöchte Jonatan tiendoezend man oet en vertrok oet Jeruzalem. Zien bruier Simon sloot zok mit hulptroepen bie hom aan.
75 Hai legerde zok bie Joppe. Inwoners van stad deden poorten veur hom op slöt, omdat ter in Joppe n garnizoun van Apollonius lag. Mor dou ze stad aanvalen deden,
76 werden inwoners benaauwd en deden ze poorten lös dat Jonatan Joppe innemen kon.
77 Apollonius heurde dat en rukte mit drijdoezend man peervolk en n dik leger op noar Azotus. Hai dee net of e deur stad hèntrekken wol, mor omreden hai vertraauwde op aal zien peervolk, bleef e in vlakte.
78 Jonatan kwam achter hom heer tot bie stad, doar legers mit nkander sloags ruiken.
79 Apollonius luit doezend man peervolk in hinderloag achter.
80 Dou Jonatan dat in de goaten kreeg, was e al insloten deur ruters, en zien leger wer van smörgensvroug tot soavendsloat mit pielen bestookt.
81 Toch wozzen zien manlu kop ter veur te holden, zo as Jonatan heur besteld haar. Ruters van vijand werden muid.
82 Dou t peervolk haildaal gain oazem meer haar, vuil Simon t voutvolk aan en wer heur boas. Soldoaten werden deur hom op vlucht dreven en
83 t peervolk wer oet nkander jagd over vlakte en ze vluchtten noar Azotus. Doar gingen ze in tempel van Dagon en zöchten doar heur touvlocht.
84 Jonatan stook Azotus en steden der om tou in brand en plunderde ze. Doarnoa zette hai Dagon zien tempel en elkenain dij doar n hènkommen zöcht haar, in de floister.
85 Om en bie aachtdoezend manlu kwammen om deur t sweerd of in t vuur.
86 Doarvandoan trok Jonatan op tot bie Askelon. Lu dij in stad woonden, kwammen hom in optocht in muit.
87 Overloaden mit roofgoud gingen Jonatan en zien manlu vervolgens weerom noar Jeruzalem.
88 Dou keunenk Alexander dit aalmoal heurde, dee e Jonatan nog veul meer eer aan.
89 Hai stuurde hom n golden spèl, doar over t aalgemain bloots femilie van keunenk veur in aanmaarken kwam. En hai gaf hom Akkaron mit gerechteghaid dij der bie heurde.
|
